Laaggeletterdheid
Laaggeletterdheid is in Nederland een groot probleem: 1 op de 9 mensen kan niet goed lezen, schrijven en/of rekenen. In Fryslân is 13,4% van de bevolking laaggeletterd. Moeite hebben met lezen en schrijven heeft grote gevolgen voor het dagelijks leven. Laaggeletterden zijn minder zelfredzaam, minder sociaal actief en ze zijn vaker ziek dan geletterden. De Rijksoverheid geeft geld aan verschillende projecten die laaggeletterdheid tegengaan. Dit dossier geeft informatie over laaggeletterdheid, de gevolgen ervan en de initiatieven op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau om laaggeletterdheid te bestrijden. Ook is er informatie over wat dbieb te bieden heeft aan laaggeletterden en over wat je zelf kunt doen om laaggeletterdheid te herkennen.
Laaggeletterdheid en de gevolgen ervan
Laaggeletterdheid is een overkoepelende term die verwijst naar mensen die grote moeite hebben met lezen, schrijven en het begrijpen en toepassen van informatie. De volgende sites geven informatie over laaggeletterdheid.
Hoe is het om laaggeletterd te zijn?
Laaggeletterdheid in cijfers
2,5 miljoen mensen in Nederland heeft een probleem met lezen, schrijven en /of rekenen. Ongeveer 43% van de laaggeletterden is werkloos of inactief op de arbeidsmarkt.
In Friesland zijn relatief meer laaggeletterden dan in de rest van Nederland.
De Algemene Rekenkamer heeft in april 2016 een rapport opgesteld: Aanpak van Laaggeletterdheid.
In opdracht van de Provincie Fryslân heeft Partoer een onderzoek naar laaggeletterdheid in Friesland gedaan. Dat leidde tot het rapport: Laaggeletterdheid in de provincie Fryslân; uitsplitsing per gemeente.
Landelijke initiatieven
Tel mee met Taal is een actieprogramma van de ministeries OCW, SZW en VWS en diverse partners om een extra impuls te geven aan het voorkomen van laaggeletterdheid.
Onderzoek en praktijk gaan – ook op het gebied van laaggeletterdheid – hand in hand. Dat is één van de belangrijkste conclusies van de conferentie die het actieprogramma ‘Tel mee met Taal’ organiseerde.
De Leescoalitie is een initiatief tot samenwerking van de Nederlandse bibliotheken en diverse stichtingen op het gebied van lezen en schrijven. Zij bundelen hun krachten om zoveel mogelijk mensen aan te zetten tot lezen en voorlezen.
Burgers die onvoldoende digitaal vaardig zijn kunnen vanaf nu terecht op het Digitaal Hulpplein om hun digitale vaardigheden te testen, cursuslocaties te vinden bij hen in de buurt en telefonisch vragen te stellen.
Om laaggeletterdheid te bestrijden heeft Stichting Lezen & Schrijven de krachten per regio gebundeld in bondgenootschappen. Bondgenootschap Fryslân werd in juli 2013 opgericht.
Taal voor het Leven helpt mensen die laaggeletterd zijn en beter willen leren lezen, schrijven, spreken, rekenen of omgaan met een computer.
Wat doet de bibliotheek?
digitaalhuis - Lezen, schrijven en rekenen zijn vaardigheden die iedere Nederlander nodig heeft. Omgaan met computers hoort daar tegenwoordig ook bij. De bibliotheek biedt daarom taallessen, leren computeren en Werken met DigiD aan. Bovendien zijn er diverse taalgroepen. Kijkk hiervoor op de pagina helpt.
Taalhuis - speciaal voor mensen met weinig leeservaring zijn er makkelijk lezen boeken in het Taalhuis van de bibliotheken Leeuwarden en Burgum.
Leescoördinator/leesconsulent - Leescoördinatoren hebben de belangrijke taak het leesbeleid binnen de basisschool vorm te geven door het opstellen en met het team uitvoeren van een (school)leesplan. De leesconsulent begeleidt de leescoördinator bij de uitvoering hiervan.
De bibliotheek op school - Bibliotheken werken samen met scholen aan verbetering van de taalvaardigheid, leesmotivatie en informatievaardigheden van leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs: De bibliotheek op school (dBos).
Wat kun jij doen?
- Hoe kun je laaggeletterdheid herkennen?
- Een handig instrument voor vrijwilligers in (Digi-)Taalhuizen en bij vrijwilligersorganisaties is de Materialenwijzer.
- Je kunt je aanmelden als taalvrijwilliger bij een organisatie bij je in de buurt.
Leestips van de bibliotheek
-
Informatief
Ella Bohnenn, Fouke Jansen Lees en schrijf!
Gedrukt boek
Ine Hinne Nicky, een kind van twee culturen
Autobiografie van de Nederlands-Indische vrouw in zeer korte zinnen en eenvoudige bewoordingen,
Gedrukt boek
Marijke van Vuure Leren lezen doe je met je lijf
Uitleg van een methode om leesproblemen en leesachterstanden aan te pakken en kinderen te leren met plezier te lezen en te schrijven.
Gedrukt boek
Hetty van den Berg, Iris Meijsing, Irma Land Liefde voor letters en lezen
Informatie en activiteiten om de geletterdheid van jonge kinderen te stimuleren en analfabetisme te voorkomen. Met kleurenfoto's en -illustraties. Voor opvoeders van kinderen van ca. 0 t/m 6 jaar.
Gedrukt boek
Lees en schrijf!; Dl. 1
Twaalf afleveringen uit de televisieserie voor mensen die beter Nederlands willen lezen lezen en schrijven
Film
-
Romans
Autobiografie van de Nederlands-Indische vrouw in zeer korte zinnen en eenvoudige bewoordingen,
Gedrukt boek