Alle vestigingen van dbieb zijn t/m dinsdag 9 februari gesloten. Voor vragen over onze dienstverlening tijdens de sluiting verwijzen we je graag naar de pagina met meest gestelde vragen. Onze online-activiteiten gaan wel door. Raadpleeg hiervoor de webagenda.

Ga direct naar de inhoud, het zoekveld of het hoofdmenu.

open access

Terug naar dbieb dossiers

Open Access

Van 14 tot en met 17 oktober 2019 organiseerden de Leeuwarder Bibliotheken een Open Access Week. In dit dossier lees je meer over het thema open access: wat is het, wat kun je ermee en waarom is het zo belangrijk om vrij toegankelijke bronnen te hebben?

Let op: alle links naar websites openen in hetzelfde venster. Wil je terug naar deze pagina, klik dan in je browser op de terugknop.

 

Colofon

Eindredactie: A. Barth
Gepubliceerd: september 2019


Help mee aan dit dossier met tips voor aanvullingen en verbeteringen.

Disclaimer

Wat is open access?

  • Open access staat voor vrije toegang. Een bron die met open access is gepubliceerd, kan worden gebruikt zonder dat er rechten, betalingen of techiek voor nodig zijn.
  • Wanneer een publicatie onder open access is gepubliceerd, kunnen lezers die informatie gemakkelijk vinden en gebruiken. 
  • Om informatie open access te maken is enkel internet en toestemming van de auteur of copyrighthouder nodig. 

De definitie van open access

Peter Suber is een van de grondleggers van de Open Access beweging en geeft de volgende definitie (EN):

Open access publicaties zijn digitaal, online, gratis en vrij van copyright en/of licenties.

     

lees de volledige definitie van Peter Suber

Open Access Week 2019 in Leeuwarden

het Friesch Dagblad over de Open Access week 2019
sprekers tijdens de open access week 2019

Waarom open access?

  • Het grote voordeel van open access materialen is dat resultaten uit onderzoeken sneller en breder bekend worden.
  • Iedereen kan de bronnen gebruiken: studenten, onderzoekers, maatschappelijk geïnteresseerden, maar ook mensen die abonnementen op informatie bijvoorbeeld niet kunnen betalen.
  • Ook kunnen bedrijven op basis van open access materialen nieuwe producten ontwikkelen.
  • Op de Nederlandse website van Open Access vind je een lijst met voor- en nadelen van open access.
  • Zie ook dit artikel van de Koninklijke Bibliotheek over het belang van open wetenschappelijke literatuur voor iedereen.
   

ga naar de voor- en nadelen van open access

Regels en regulering

  • De Europese Unie heeft een onderzoeksprogramma genaamd Horizon 2020. Hiervoor geldt een Open Research Data Pilot. Dit betekent dat onderzoekers binnen dit programma verplicht zijn hun onderzoeken open access te publiceren. Dit document (EN) laat zien hoe de pilot eruitziet.
  • In het regeerakkoord 2017-2021 wordt open science genoemd als 'norm in wetenschappelijk onderzoek' p. 12.
  • Open access of closed access zijn niet zwart-wit. Tussen de twee uitersten is een grijs gebied waarin de openheid van de bronnen kan verschillen. Uitleg hierover vind je op HowOpenIsIt (EN), met een diagram die illustreert hoe open of gesloten toegang tot de bron kan zijn.

Lees meer over de open access plannen van de Europese Commissie

Relevante begrippen

  • Open science is het beoefenen van wetenschap op een dusdanige manier dat anderen de gelegenheid hebben om mee te werken en bij te dragen aan en gebruik te maken van het wetenschappelijk proces. Zie ook de Nederlandse website van Open Science.
  • Open data is data die vrij gebruikt kan worden, hergebruikt kan worden en opnieuw verspreid kan worden door iedereen - onderworpen enkel, in het uiterste geval, aan de eis tot het toeschrijven en gelijk delen. Zie ook de website van Data Fryslân.
  • Creative Commons biedt auteurs, kunstenaars, wetenschappers, docenten en alle andere creatieve makers de vrijheid om op een flexibele manier met hun auteursrechten om te gaan. Zie ook de website van Creative Commons Nederland.
     

Boekentips van dbieb

Open Access uitgelegd

Paywall

Leeuwarder bibliotheken

snel naar ...

klantenservice

locaties

over dbieb